دانشکده پزشکی شیراز
اهمیت جوانی جمعیت
یکی از اساسیترین مباحثی است که در هر جامعهای مطرح است مسئله جمعیت و توجه به بنیان خانواده، است. که هر کشور و تمدنی برای بقای خود باید به این مسئله اساسی توجه داشته باشد. در عصر حاضر نیز فرزندآوری و تشکیل خانواده، به عنوان هستۀ اصلی جامعۀ بشری، ضرورتی حیاتی است، که در راستای خلقت و هماهنگ با سرشت جامعه گرای انسان است.
مسئلۀ ازدیاد نسل و اینکه تعداد افراد بشر، به تدریج رو به فزونى میگذارد، خود یکى ازنعمتهاى الهى و از پایه ها و ارکان تکامل بشر می باشد.
تعدادی از روایات دینی وجود دارد که به ازدواج با هدف تکثیر نسل، سفارش میکند. افزون بر این روایاتی داریم که بر مطلوبیت ذاتی ازدواج و خروج از تجرّد تشویق فراوانی دارند. 1 بدیهی است که یکی از نتایج ازدواج در اغلب موارد به دنیا آوردن فرزند و تکثیر نسل است.بی شک، داشتن فرزند صالح آرزو و مایۀ مباهات هر خانواده است فرزندانی صالح که دارای صفات و افعال پسندیده و نیک هستند.
خداوند در آیه ۴۶ سوره کهف می فرماید:مال و فرزندان زیور زندگى این دنیا است و کارهاى شایسته نزد پروردگارت ماندنى و داراى پاداشى بهتر است و امید آن بیشتر است
. لذا ثروت و فرزندان دو رکن اساسی زندگی دنیا و زینت زندگی انسان است . این آیه، به موقعیت مال و ثروت و نیروی انسانی به عنوان دو رکن حیات دنیوی اشاره فرموده، زیرا سایر نیروها اعم از منابع توسعه ی اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نظامی وابسته به نیروی انسانی خلّاق، فعال و مدیر است و کاهش جمعیت ضربه ای مهلکی بر پیکر مسلمین جهان است .
در ایران هم به نوعی کمرنگ شدن سنت و رواج آزاداندیشی¬های نوین در حوزه خانواده رخ داده است که می¬تواند تبعاتی بههمراه داشته باشد.
برخی زوجین، ترجیح می¬دهند فرزندی نداشته باشند یا فرزندآوری را به تأخیر بیندازند، برخی دیگر فاصله بین موالید را افزایش می¬دهند، برخی از آنها تک فرزندی را انتخاب کرده و زوجین مسن¬تر نیز فرزندآوری را متوقف می¬سازند. تداوم این روند به تدریج ساختار سنی جمعیت را از وضعیت جوانی خارج کرده و آن را به سوی سالخوردگی قریبالوقوع سوق خواهد داد که خود یک نگرانی بسیار جدی است.
از معایب این اتفاق این است که به موازات پایین آمدن فرزندآوری و حضور سالمندان در جامعه، نیروی کار به شدت دچار افت و ضعف خواهد شد و این امر، دولت¬ ها را با چالش بسیار جدی مواجه خواهد ساخت. آموزش، بهداشت، مسکن، اشتغال، برابری و عدالت، کشاورزی و تغذیه، مسایل اکولوژیک و زیست محیطی، حاشیهنشینی و پیامدهای آسیبشناختی آن مانند فقر، کودکان خیابانی، کارتنخوابها از جمله مفاهیمی است که با موضوع جمعیت و پویایی آن مرتبط است و باید بررسی شود.
دکتر مریم شمسایی
دکترای علوم سیاسی
و مدیر گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی شیراز